Artikelenreeks gelijkwaardig organiseren deel 3

We hadden voor onszelf inmiddels een aantal uitgangspunten op een rijtje gezet. De CONSENT-methode als onderneming mocht ‘van zichzelf’ worden. De zeggenschap over de onderneming mag liggen bij alle betrokken medewerkers, die zeggenschapsrechten hebben zolang ze betrokken zijn en samen de koers bepalen, waarbij in hun besluiten de missie en het belang van de onderneming voorop staan, een steward owned onderneming dus. Doordat een steward-owned onderneming van zichzelf is, dient de winst in eerste instantie ook de onderneming zelf. Medewerkers worden gecompenseerd voor hun bijdrage aan de onderneming. Het gaat hierbij om een compensatie zonder winstmaximalisatie ten behoeve van aandeelhouders. De overige winst wordt namelijk geherinvesteerd in de onderneming. Als drager van de missie is de onderneming namelijk de plek waar deze verwezenlijkt dient te worden. Overige winst kan daarnaast – in lijn met de missie – eventueel gedoneerd worden aan andere initiatieven.

We lieten ons voorlichten, keken hoe andere Steward Owned bedrijven dat gedaan hebben, onderzochten een aantal mogelijkheden voor juridische organisatievormen, waarbij we nuchter keken naar mogelijkheden, risico's, hoe gemakkelijk kan iemand in- en uitstappen. Maar ook ons gevoel speelde een grote rol. En dat is best een uitdaging, want het verenigen van ratio en gevoel staat nog weleens haaks op elkaar. Onze eigen CONSENT-methode was voor ons hierbij van grote waarde, omdat de methodiek de ruimte geeft om alle verschillende gezichtspunten in te brengen en vandaar uit, met elkaar, in verdiepende rondes door te praten tot er met consent van iedereen een besluit kan worden genomen. En consent geven doe je pas als het klopt, voor ratio en gevoel.

We konden ervoor kiezen een VOF (Vennootschap onder Firma) te blijven met meer vennoten. Bij een VOF zijn de vennoten allemaal persoonlijk aansprakelijk. Dit vonden wij ingewikkeld, want hoe doe je dat als er steeds meer vennoten zouden komen? En de persoonlijke aansprakelijkheid vonden een paar collega's net iets te ver gaan.

Een andere optie is een CV (Commanditaire Vennootschap). Voordeel daarvan is dat je een zogenaamde 'stille vennoot' kunt hebben. Het zou kunnen passen, met name op het stuk dat het bedrijf onverkoopbaar zou worden door de rol van die 'stille vennoot'. Maar omdat wij met consent werken, realiseerden we ons dat we dat ook op een andere manier konden regelen. En ook de persoonlijke aansprakelijkheid speelde hier weer een rol. Een CV is een aangepaste versie van de VOF. Hier werden we dus ook niet echt blij van.

De derde optie was de Stichting, maar dat vonden wij meer passen bij goede doelen, (sport)verenigingen, scholen, en minder passend bij onze onderneming.

Uiteindelijk kozen we voor een Coöperatie UA. Ofwel een coöperatieve vereniging uitgesloten van aansprakelijkheid. Een coöperatie heeft een bestuur en leden. Passend bij het gedachtegoed van het Deelgenootschap noemen we het bestuur de Bronkring en de leden de Collectiefkring. In de statuten schreven we: ' Aan de Collectiefkring komen in de coöperatie alle bevoegdheden toe, die niet door de wet of de statuten aan andere organen zijn opgedragen. De leden van de Bronkring worden door de Collectiefkring gekozen via een open verkiezing volgens de CONSENT-methode. De Collectiefkring en de Bronkringleden kunnen te allen tijde hun consent voor de benoeming tot het Bronkringlidmaatschap intrekken.'

We zijn in dit proces heel goed begeleid door Karin Vosters van de Coöperatie expert (link: https://www.cooperatieexpert.nl/besturen-en-besluiten/besluitvorming/). Met veel zorg hebben we de statuten en een Brondocument opgesteld. In de statuten is een verwijzing naar het Brondocument opgenomen.

De stap om het bedrijf ‘van zichzelf’ te maken en dus ‘onverkoopbaar’ is best een grote. Deze stap had consequenties voor de samenstelling van ons team. Niet iedereen voelde ervoor het bedrijf 'onverkoopbaar' te maken. Met consent kwamen we er uit hoe hier mee om te gaan. In deel 4 van deze serie lees je daar meer over.